Praca w RPA: kto, co, gdzie i za ile – czyli w końcu trochę konkretów v.2 ;-)

Kolejna aktualizacja wpisu na temat pracy – tym razem z powodu wzrostu kosztów i wynagrodzeń. Inflacja w RPA wynosi of 5-7% rocznie, więc w ciągo kilku lat troche się tego skumulowało. Stąd też, w komentarzach będziecie widzieli dużo starsze daty, niż data wpisu.
Jak wspomniałam – RPA boryka się z problemem drenażu mózgów. Wielu wykształconych białych opuściło już kraj – choć tempo wyjazdów się zmniejszyło w ciągu kilku ostatnich lat, to proponowane zmiany w konstytucji mjące na celu wywłaszczenie bez rekompensaty posiadaczy „zbyt” dużej ilość ziemi (nie jest jeszcze określona granica) prawdopodobnie znów nasilą falę emigracji.

Lokalne szkoły i uniwersytety nie zdążyły jeszcze wyprodukować wystarczającej liczby wykwalifikowanej „nie-białej” siły roboczej, więc RPA w dalszym ciągu ma problem.
Z tego właśnie względu w RPA znajdą prace głownie ludzie z wysokimi kwalifikacjami i doświadczeniem zawodowym. No i głównie w miedzynarodowych „korpo”.
W dalszym ciągu szczególnym zapotrzebowaniem cieszy się wyższy i średni szczebel zarządzania: firmy poszukują finansistów, managerów projektów, oraz szefów działów związanych z produkcja i logistyką.
Jak w wielu krajach bazujących na przemyśle wydobywczym, tak i w RPA poszukiwani są inżynierowie.
Poza tym pracowników poszukuje służba zdrowia oraz ośrodki naukowe i centra badawcze.
Warunek – oczywiście płynny angielski. Pomaga tez doświadczenie w fachu, choć wiele firm zatrudnia również stażystów.

Pracy sezonowej w RPA radze nie szukać, gdyż ten rynek zdominowany jest przez siły lokalne oraz… przez Chińczyków, którzy opanowali sektor budownictwa. To im przyznawane są właśnie wizy „korporacyjne” o któych wspominałam w poprzednim wpisie.

WYNAGRODZENIE MIESIĘCZNE I KOSZTY

Aby w RPA w miarę wygodnie przeżyć, na życie należy przeznaczyć poniższe kwoty (dot. Johannesburga i Capetown, w mniejszych miastach ceny są niższe) mieszkania w kompleksie mieszkalnym z ochroną). Jest to raczej dolna granica, poniżej której bez konkretnego planowania ciężko będzie sie w RPA utrzymać na europejskim poziomie życia.

• 12-15 tys rand (osoba młoda, samotna, bez „obciążeń” finansowych) – z tej kwoty 6 -7 tys pójdzie na mieszkanie (1 pokój + salon) i media, reszta na jedzenie i transport. Oczywiście w przypadku, gdy pracodawca zapewnia utrzymanie (np w przypadku wolantariatów, wymian, pracy w hotelarstwie czy turystyce), kwota może być niższa, trzeba jednak dokłądnie sprawdzić, czy zapewnione jest ubezpieczenie zdrowotne.
• 30-35 tys rand (rodzina z jednym albo dwójka małych dzieci) – z tego minimum 10-12 tys to mieszkanie (2-3 pokoje + salon) i media, 6-7 tys na jedzenie i zakupy domowe, transport, prywatna ochrona (armed response), telefon, internet to następne 4-5 tys. rand. Do tego niania dla dzieci lub przedszkole – ok. 4-5 tys rand

Powyższe kwoty pozwolą na życie wygodne aczkolwiek dość oszczędne, aby pozwolić sobie na nieco ekstrawagancji lub zamieszkać w jednej z popularnych ekspackich dzielnic, do „bazy” należy doliczyć 30-50%.

Przyjeżdżając za granice większość ludz ma zamiar albo coś oszczędzić, albo coś ciekawego przeżyć i zobaczyć. Tak wiec raczej nie polecam podejmowania decyzji na „tak” jeśli na warunki finansowe nie będą jasno sprecyzowane i satysfakcjonujące.

Mimo, że wymienione kwoty wydaja się dość wysokie w porównaniu z zarobkami w Polsce (a w przypadku stanowisk kierowniczych często są wyższe niż w innych krajach europejskich), to są osiągalne.
Przykładowe pensje w „mojej” firmie (miedzynarodowa firma kosmetyczna):
– specjalista po stażu (ekspata): 20 tys rand netto
– specjalista z doświadczeniem 2-3 lata: 25-30 tys rand netto
– szefowie działów: 40-50 tys rand netto
– dyrektorzy: 60-100 tys rand netto
Dodatkowo wypłacane są premie roczne – zależne od wyników firmy: of 0 do 30%. Ekonomia w RPA nie ma się jednak zbyt dobrze, więc lepiej na te premie zbytnio nie liczyć.

OFERTA DLA EKSPATÓW

O to warto się dopytać, bo co firma, to inna polityka względem ekspatów.
Standardem jest 50% składki ubezpieczenia medycznego (można wynegocjować całość) oraz składka emerytalna – którą czasami wpłacana a jest na konto off-shore.
Wiele firm pokrywa koszty wynajmu mieszkania (w ramach określonego budżetu) oraz dopłaca (lub pokrywa w całości) koszty szkół dla dzieci.
Typowo – im więcej kosztów pokrywa firma, tym mniejsze pensja – ale to zupełnie normalne, po prostu trzeba policzyć ile zostanie z pensji po odliczeniu wydatków. W tym celu warto poprosić potencjalnego o symulację (dummy payslip).

Tak czy inaczej – przed podjęciem decyzji, należy dość dokładnie przeanalizować bilans wydatków – pomyłka może być kosztowna, a firmy nie są zbyt skore do rewidowania swoich decyzji w kwestii wynagrodzeń.
O co można się potargować z pracodawca gdy oferta odbiega od oczekiwań, a mimo wszystko jest ciekawa?
Przy transferach międzynarodowych, firmy dość często oferują ekwiwalent mający za zadanie pokryć różnice w kosztach utrzymania oraz ryzyko kursu randa. Zazwyczaj jest to spora suma wypłacana z góry – ale już po podjeciu pracy i uzyskaniu pozwolenia na prace. Może to być nawet kwota rzędu rocznego wynagrodzenia. Jest ona czasem określana jako „sign-on bonus”, czyli premia na rozpoczęcie.
Jeśli pensja bazowa jest niewysoka, to właśnie tę premię można traktować jako oszczędności lub budżet na „luksusy 🙂
Jeśli firma nie oferuje powyśzej premii, zamiast tego można negocjować premie na „zagospodarowanie” – standardowo jest to ekwiwalent 1 – 3 miesięcznych pensji, ale zdarzają się tez większe kwoty.
Generalnie istotne jest, aby taka kwota pokryła koszty zakupu samochodu (lub większą cześć wydatku) – chyba, ze pracodawca pozwala użytkować samochód firmowy.
Przy transferach międzynarodowych pracodawca zazwyczaj pokrywa również koszty biletów lotniczych do rodzinnego kraju dla całej rodziny, które czasem można wymienić na bilety dla najbliższej rodziny do RPA – tak jak w każdym przypadku, najlepiej potwierdzić na piśmie…

PODATKI

Ostatnia sprawa to podatki. W RPA są one wysokie. Typowy ekspata zapłaci ok. 35-40 procent swojej pensji. Wydatków na ubezpieczenia socjalne czy medyczne nie odlicza się od podstawy.
Aby upewnic się, że wszystko zostało dobrze wiyliczone, i tutaj warto pracodawce poprosić o symulacje – i czym prędzej wyjaśniać jakiekolwiek znalezione różnice.
Przy pobycie ponad 6-miesięcy podatki musza być płacone w RPA, nie ma możliwości zdefiniowania innej lokalizacji jako centrum podatkowe.
Należy wiec zadbać o odpowiednie zaświadczenia celem przedłożenia polskiemu Urzędowi Podatkowemu.

LOKALIZACJE DLA EKSPATÓW

Jeśli chodzi o lokalizacje – to najlepsze oferty pracy ma Johannesburg, gdyż to tu znajdują się główne siedziby międzynarodowych firm.
Przy odrobinie szczęścia i woli, można też czasem znaleźć coś w Cape Town lub w Durban – trzeba jednak liczyć się z niższymi pensjami (przy niewiele niższych kosztach).
No ale któż nie chciałby mieć takiego widoku z okna biurowca…

Panorama Durban widziana z Moyo

No OK – Moyo (z którego zostało zrobione zdjęcie) to nie biurowiec… No ale można być przecież kierownikiem baru 😉

Dla chętnych do rozpoznania rynku pracy RPA parę linków do lokalnych agencji (warto też korzystać z tych międzynarodowych, typu Hays czy Michael Page):
http://www.careerjunction.co.za/
http://www.careers24.com/
http://www.pnet.co.za/
http://www.bestjobs.co.za/

Przeczytaj także:

Wszystkie notki otagowane „Praca”

Koszty życia w RPA – opieka zdrowotna
Koszty życia w RPA – opieka nad dziećmi i edukacja
Koszty życia w RPA – podstawowe wydatki